Johanna - De Noodlottige Geschiedenis Van Een Maagd En Een Boze Schoenlapper

Johanna is een bewerking van het Duitse straatliedje Sabinchen War Ein Frauenzimmer, waarvan de tekst voor het eerst werd opgetekend in de bundel Musenklänge Aus Deutschlands Leierkasten uit 1849. In de 20e eeuw werd het lied door verschillende zangers en zangeressen op plaat gezet, waaronder Claire Waldoff en Vicky Leandros.

De Nederlandse tekst van Johanna is geschreven door cabaretier Alex de Haas (1896-1973). Hij publiceerde de tekst in 1940 in de liedbundel Liedjes Van Alex De Haas. In 1969 nam hij het lied samen met gitarist Peter Nieuwerf op voor de lp Hoed Af Voor Alex De Haas. In 1975, voordat de uitvoering van Rijk De Gooyer een hit werd, bracht het folkduo Robbert en Anja Van Lint het nummer Johanna ook al op single uit. Deze uitvoering had echter geen succes.

Het gebruik van de uitdagende kreet "Roept u maar!" in dit lied verwijst naar de Nederlandse sneldichter Willy Alfredo (1898-1976), die tijdens optredens het publiek in de zaal trefwoorden liet noemen, waarna hij daar vervolgens ter plekke een eenvoudig rijmpje op maakte. In de uitvoeringen van Alex De Haas en Robbert en Anja Van Lint zaten geen verwijzingen naar Willy Alfredo.

Een terugkerende grap in dit lied is het scanderen van het trefwoord "Den Uyl", steeds door dezelfde persoon uit het (fictieve) publiek. (Het trefwoord verwijst naar Joop den Uyl, die destijds — van 1973 tot en met 1977 — minister-president was.) De zanger negeert dit trefwoord echter voortdurend.

In de tekst van Johanna wordt gebruik gemaakt van kreupelrijm. Elk couplet bevat twee woorden waarvan de klemtoon bewust verkeerd op de laatste lettergreep wordt gelegd om rijm af te dwingen. In de oorspronkelijke tekst van Sabinchen War Ein Frauenzimmer kwam ook kreupelrijm voor ('Mann daher' / 'Schumacher' en 'auf der Stell'/ 'Blechlöffel'). In de overige strofen is echter gewoon sprake van volrijm. Alex de Haas heeft in zijn bewerking het kreupelrijm opzettelijk toegepast op alle rijmwoorden.